Niepokój towarzyszy nam wszystkim i często pojawia się jako naturalna reakcja na wyzwania czy zmiany w życiu. To pomaga się zmotywować do działania w momencie kiedy wymaga tego praca czy uczelnia. Jednak jest różnica pomiędzy stresowaniem się wynikiem egzaminu, od którego zależy dalsze życie zawodowe, a zmartwieniami i lękami tak stałymi, że zakłócają Twoją zdolność do normalnego funkcjonowania i relaksu. Taki stan może prowadzić do poważniejszych problemów, takich jak ciągłe uczucie niepokoju, które utrudnia codzienne życie i odbiera wewnętrzny spokój.
Ciągłe uczucie niepokoju – kiedy lęk przestaje być normalny?
Granica między zdrowym niepokojem a zaburzeniem lękowym może być czasem trudna do rozróżnienia. Zdrowy lęk jest reakcją adaptacyjną, która pomaga nam stawić czoła wyzwaniom. Natomiast zaburzenie lękowe to intensywny, uporczywy strach, który znacznie utrudnia codzienne życie. I nie zawsze są to objawy łatwe do rozpoznania, jak fobie czy ataki paniki. Może też się objawiać jako uogólnione zaburzenie lękowe (GAD). To powszechne zaburzenie lękowe, które obejmuje stałe i przewlekłe martwienie się, nerwowość i napięcie. W przeciwieństwie do fobii, w której strach jest związany z konkretną rzeczą lub sytuacją, lęk GAD jest rozproszony — to ogólne uczucie strachu lub niepokoju, które zabarwia całe Twoje życie. Ten niepokój jest mniej intensywny niż atak paniki, ale trwa znacznie dłużej. Wysysa Twoją energię, zakłóca sen i wyczerpuje ciało.
Skąd się bierze ciągłe uczucie niepokoju?
Często jest to wynik interakcji różnych czynników – zarówno wewnętrznych, jak i zewnętrznych. Lęk może mieć podłoże biologiczne, związane z funkcjonowaniem naszego mózgu i układu nerwowego. Równie istotne są czynniki psychologiczne, takie jak przeszłe doświadczenia. Nasze myśli, przekonania i interpretacja przeszłych doświadczeń odgrywają kluczową rolę w kształtowaniu poczucia lęku. Przyczyny tego złożonego problemu są różnorodne i często się przeplatają.
Przede wszystkim mogą to być czynniki biologiczne, takie jak:
- genetyka — istnieje pewna predyspozycja genetyczna do występowania zaburzeń lękowych. Jeśli w rodzinie pojawiały się takie problemy, ryzyko ich wystąpienia u innych członków rodziny może być większe.
- Neuroprzekaźniki — Zaburzenia w funkcjonowaniu neuroprzekaźników (spowodowane np. nadużywaniem substancji psychoaktywnych i alkoholu), takich jak serotonina, noradrenalina czy GABA, mogą wpływać na regulację nastroju i zwiększać podatność na lęk.
Kolejne to czynniki psychologiczne:
- styl myślenia — negatywne schematy myślenia, katastrofizowanie, perfekcjonizm i nadmierna generalizacja potęgują uczucie lęku;
- doświadczenia życiowe — traumatyczne wydarzenia, utrata bliskich osób, długotrwały stres, przemoc — to tylko niektóre przykłady doświadczeń, które zwiększają ryzyko rozwoju zaburzeń lękowych;
- niska samoocena — osoby z niską samooceną częściej doświadczają lęku, ponieważ obawiają się porażki i oceny innych.
Czynniki środowiskowe:
- warunki społeczne — niepewna sytuacja materialna, problemy w relacjach, izolacja i osamotnienie mogą zwiększać poziom stresu i lęku;
- styl wychowania — sposób, w jaki zostaliśmy wychowani, wpływa na nasze przekonania na temat siebie i świata, a tym samym na naszą podatność na lęk.
Jak lęk wpływa na nasze życie?
Nie każdy ma takie same objawy, ale u większości osób występuje kombinacja objawów emocjonalnych, behawioralnych i fizycznych, które często ulegają wahaniom i nasilają się w okresach stresu. Możesz martwić się tym samym, co inni, ale te obawy przenoszą się na inny poziom. Nieostrożny komentarz znajomego na temat gospodarki staje się wizją utraty pracy. Telefon do partnera, na który nie oddzwonił natychmiast, staje się lękiem, że jest w tarapatach. Czasami sama myśl o przetrwaniu dnia wywołuje lęk. Niezależnie od tego, czy zdajesz sobie sprawę, że twój niepokój jest silniejszy, niż wymaga tego sytuacja, czy wierzysz, że Twoje zmartwienia w jakiś sposób cię chronią, końcowy wynik jest taki sam. Nie możesz wyłączyć swoich niespokojnych myśli.
Ciągłe uczucie niepokoju i lęku zmienia Twoją codzienność. Fizycznie możesz doświadczać kołatania serca, nadmiernej potliwości, drżenia rąk, bólu głowy, a także problemów trwiennych. Psychicznie lęk objawia się trudnościami z koncentracją, pamięcią, podejmowaniem decyzji. Często towarzyszy mu uczucie irytacji, a nawet paniki. W relacjach lęk może prowadzić do unikania kontaktów z ludźmi, problemów w komunikacji, a nawet do zerwania dotychczasowych więzi.
Czy psychoterapia może pomóc?
Czy psychoterapia może pomóc? Tak, jest to jedno z najbardziej skutecznych narzędzi w walce z lękiem. Psychoterapia polega na głębokim zrozumieniu przyczyn lęku i wypracowaniu indywidualnych strategii radzenia sobie z nim. To proces, podczas którego, wspólnie z terapeutą, odkrywasz źródła swoich obaw i uczysz się nowych sposobów myślenia i reagowania na trudne sytuacje. Daje Ci to szansę na nowe życie, zamieniając codzienne zmagania w zadania, z którymi radzisz sobie w sposób naturalny. Terapeuta pomoże Ci rozpoznać czynniki wyzwalające lęk, a zajmując się podstawowymi przyczynami swojego lęku, nie tylko łagodzisz objawy – pracujesz przede wszystkim nad długotrwałą zmianą.
Tworzymy bezpieczne i wspierające środowisko, w którym możesz pracować nad wyzwaniami, przed którymi stajesz. Zdajemy sobie sprawę, że lęk i współwystępujące uzależnienia wymagają indywidualnego traktowania. Nasze kompleksowe podejście pozwala na skuteczne leczenie obu tych problemów, prowadząc do poprawy Twojego samopoczucia i jakości życia.
