Znasz to uczucie, gdy po spotkaniu z pewnymi osobami czujesz się wyczerpany emocjonalnie, jakby ktoś „wysysał” z Ciebie energię? Wracasz wtedy do domu i obiecujesz sobie, że następne minimum za miesiąc. To właśnie jeden z tych momentów, kiedy warto się zastanowić, jak stawiać granice, by lepiej zadbać o siebie. Coraz więcej mówi się o ich znaczeniu, ale to nie tylko mówienie „nie”. Granice to coś więcej – to fizyczne i emocjonalne ramy właściwego zachowania między ludźmi. Pomagają określić, gdzie kończy się jedna osoba, a zaczyna druga. Skąd biorą się trudności w stawianiu granic i czy to już czas na zmiany w Twoim życiu?
Dlaczego zdrowe granice są tak ważne?
Określenie, czego potrzebujemy, aby czuć się bezpiecznie i zdrowo, sprawia, że udaje nam się znaleźć równowagę między naszymi potrzebami a wymaganiami życia codziennego. To działa cuda dla naszego dobrego samopoczucia w domu i w pracy, bo pozwala nam wnieść naszą najlepszą wersję siebie do obu tych miejsc. Kiedy jasno komunikujemy swoje potrzeby i oczekiwania, unikamy nieporozumień i konfliktów. Brak granic prowadzi do uczucia, że jesteśmy wykorzystywani lub niedoceniani, co z kolei negatywnie odbija się na relacjach. Stawiając zdrowe granice, pokazujemy innym, że szanujemy siebie i oczekujemy tego samego w zamian.
Co kryje się za trudnościami w stawianiu granic?
W idealnym świecie stawianie zdrowych granic pojawiłoby się naturalnie, zaszczepione od rodziców lub opiekunów. Pierwsze lata życia mają ogromny wpływ na to, jakimi ludźmi się stajemy. Badania wykazały, że w rodzinach ze zdrowymi, elastycznymi granicami każdy członek może rozwijać swoją autonomię. Dzięki temu ma możliwość pielęgnowania własnych, unikalnych zainteresowań i umiejętności. Jeśli ludzie nie mają szansy nauczyć się, jak wyznaczać zdrowe granice jako dzieci, może to stanowić dla nich wyzwanie w dorosłym życiu. Dlaczego tak trudno nam czasem powiedzieć „nie”? Za obawą przed ustanowieniem zdrowych granic kryją się często głęboko zakorzenione przekonania i emocje.
Strach przed odrzuceniem
Jednym z najczęstszych powodów, dla których unikamy stawiania granic, jest strach przed tym, że ktoś nas odrzuci, przestanie nas lubić lub nie zaakceptuje. Obawiamy się, że utrata aprobaty innych będzie dla nas zbyt bolesna.
Każdy z nas pragnie być akceptowany i lubiany. Jednak kiedy to staje się naszym priorytetem, prowadzi do sytuacji, w których jesteśmy skłonni zrezygnować ze swoich potrzeb, byle tylko inni byli zadowoleni. Kiedy nasze poczucie wartości zależy od tego, co myślą o nas inni, mamy większe trudności w stawianiu granic.
Brak asertywności
Asertywność to umiejętność wyrażania swoich potrzeb i opinii w sposób szanujący zarówno nas, jak i innych. Chociaż granice oznaczają różne rzeczy dla różnych osób, najczęściej zmuszają nas do konfrontacji z toksycznymi zachowaniami mającymi korzenie w naszej przeszłości. Mogą wywoływać wewnętrzne dialogi, które są bolesne do rozwiązania. Na przykład osoba z tendencją do zadowalania innych (wynik niepewności, która prawdopodobnie rozwinęła się w dzieciństwie), może mieć trudności z tym, jak stawiać granice, ponieważ czuje potrzebę ciągłego „dawania”, aby być docenioną.
Jak stawiać zdrowe granice?
Dobra wiadomość jest taka, że nawet najbardziej zakorzenione zachowania można przełamać, wyznaczając granice. Granice dotyczą tego, komu pozwalamy decydować za siebie. Kiedy potrafimy stawiać granice, w istocie decydujemy o tym, jakie relacje chcemy budować. To proces, który wymaga od nas głębokiej refleksji nad własnymi potrzebami i przekonaniami. Wyznaczanie granic to pierwszy krok, ale to my sami musimy podjąć inicjatywę, aby nasze potrzeby zostały zaspokojone. Nie możemy oczekiwać, że inni odczytają nasze myśli. Jak to zrobić?
Zrozum własne potrzeby i wartości
Pierwszym krokiem do stawiania zdrowych granic jest głębokie zrozumienie siebie. Zastanów się, czego naprawdę potrzebujesz, jakie są Twoje wartości i czego oczekujesz od życia. Pozwoli Ci to jasno określić, jakie zachowania akceptujesz, a jakie nie. Stawianie granic może wywoływać dyskomfort, dlatego zacznij od małych rzeczy.
Bądź asertywny
Nauka asertywności pomoże Ci komunikować swoje granice w sposób jasny i stanowczy, bez konieczności uciekania się do agresji czy pasywności. Granice wyznaczasz poprzez komunikację lub działanie. Nie oznacza to, że wszystko będzie po twojej myśli, ale daje Ci możliwość kontrolowania niektórych sytuacji, dzięki czemu lepiej wykorzystasz swój czas i siły.
Komunikuj swoje potrzeby
Kiedy już znasz swoje potrzeby i jesteś w stanie je asertywnie wyrazić, kolejnym krokiem jest komunikacja. Porozmawiaj z osobami, które przekraczają Twoje granice, o tym, co czujesz i czego oczekujesz. Bądź konkretny i używaj „ja” zamiast „Ty”, aby uniknąć oskarżeń.
Bądź konsekwentny
Jeśli ktoś nadal przekracza Twoje granice, mimo Twoich próśb, ustal konsekwencje. Może to być ograniczenie kontaktu, zmiana tematu rozmowy lub inne działania, które dadzą drugiej osobie do zrozumienia, że poważnie traktujesz swoje granice.
Kiedy warto szukać wsparcia terapeuty?
Budowanie zdrowych granic jest wyzwaniem, w końcu to nowy grunt, po którym stąpamy. Reakcje osób przyzwyczajonych do przekraczania naszych granic, mogą być na tyle nieprzyjemne, że szybko będziemy chcieli odpuścić i wrócić do poprzedniego stanu rzeczy.
Jeśli Twoje trudności w stawianiu granic sięgają korzeniami dzieciństwa lub są związane z traumatycznymi przeżyciami, terapia może być niezbędna, aby zrozumieć i przepracować te trudności. Jeśli zauważasz, że w różnych relacjach powtarzają się podobne problemy, terapia pomoże Ci zidentyfikować te schematy i znaleźć nowe, zdrowsze sposoby interakcji z ludźmi.
Dlaczego warto stawiać zdrowe granice?
Inwestowanie w budowanie zdrowych granic to inwestycja w siebie i swoje szczęście. Kiedy nauczysz się, jak stawiać granice, poczujesz spokój, zdobędziesz pewność siebie i większą kontrolę nad tym, co się dzieje. Przestaniesz obawiać się o to, co myślą inni i zyskasz więcej czasu i energii na to, co naprawdę jest dla nas ważne. Dodatkowo, zbudujesz relacje, które będą Cię wzmacniać, a nie ranić.
Nie czekaj dłużej, aby zacząć budować zdrowsze relacje ze sobą i innymi. Każdy krok, nawet najmniejszy, przybliża Cię do celu. Jeśli czujesz, że potrzebujesz wsparcia w budowaniu zdrowych granic, jesteśmy tu dla Ciebie.
